Tuổi thơ của Đại tướng gắn với dòng sông Kiến Giang mênh mang câu hò khoan Lệ thuỷ, gắn với con người, thiên nhiên làng quê An xá, xã Lộc Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình. Mảnh đất đậm chất quê miền Trung này đã sinh ra người con kiệt xuất, đầy nghĩa tình với dân tộc. Hun đúc ý chí cách mạng từ lúc còn rất trẻ, cùng với trí tuệ, niềm khát vọng giải phóng dân tộc thoát khỏi ách nô lệ, theo con đường của Bác Hồ, Đại tướng lãnh đạo quân đội ta lập nên những chiến công vang dội năm châu, giành lại độc lập cho tổ quốc Việt Nam.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp được sinh ra và nuôi dưỡng trong một gia đình nhà nho nghèo, giàu lòng yêu nước và hiếu học. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi, Đại tướng gắn bó với nhiều miền quê của Tổ quốc và ở đâu cũng để lại những tìm cảm sâu đậm, đặc biệt là quê hương. Lúc sinh thời Đại tướng đã tâm sự “Quảng Bình là nhà tôi, khi nào rảnh việc nước thì tôi về nhà” [1]. Dù việc nước với bao bộn bề nhưng Đại tướng vẫn giành thời gian để nhiều lần được về thăm quê, mỗi lần về thăm quê, dù trực tiếp đến thăm hay chỉ nói chuyện với lãnh đạo tỉnh, Đại tướng vẫn không quên hỏi thăm đến đời sống người nông dân tỉnh nhà. Ông vui với niềm vui được mùa, buồn vì quê nhà luôn gặp thiên tai bão lũ, ảnh hưởng đến đời sống của người nông dân… Bước chân của Đại tướng đến đâu là mặn nồng đến đó, với những lời dặn dò chân tình, sâu sắc để lại trong lòng nhân dân.

Năm 1962, Đại tướng về thăm quê, đi thăm xã Cảnh Dương của huyện Quảng Trạch. Đại tướng biểu dương những thành tích trong chiến đấu, sản xuất của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Quảng Trạch nói chung và xã Cảnh Dương nói riêng. Đại tướng căn dặn, Đảng bộ và nhân dân Quảng Trạch phải nêu cao tinh thần đoàn kết, khắc phục khó khăn, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng trong tình hình mới. Năm 1967, sau chiến công bắn rơi máy bay Mỹ ngày 8/3/1967, Bác Hồ gửi 07 huy hiệu của Người thưởng cho 07 cô gái Cảnh Dương dũng cảm; chị Trương Thị Gấm – nữ dân quân trực chiến xã Cảnh Dương, đại diện cho cán bộ chiến sỹ dân quân xã Cảnh Dương ra Thủ đô Hà Nội báo công với Đại tướng. Đại tướng khen ngợi, biểu dương tinh thần chiến đấu quả cảm của đội dân quân xã Cảnh Dương, cũng như tinh thần chiến đấu của quân và dân Quảng Trạch góp phần đánh thắng đế quốc Mỹ leo thang ném bom phá hoại miền Bắc lần thứ nhất (1965 – 1968).

Nhớ lại những ngày đế quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, trong đó có Quảng Bình. Tháng 5 năm 1965, Đại tướng đã điện thoại chỉ đạo, căn dặn quân và dân Quảng Bình phải: phối hợp thật tốt; đánh thật tốt; tránh thật tốt; các lực lượng chiến đấu, phục vụ chiến đấu, lực lượng an ninh thì ở lại, còn các cơ quan, xí nghiệp, nhân dân phải sơ tán tránh mọi tổn thất… nhờ đó mà quân và dân Quảng Bình đã không bị bất ngờ, chủ động đánh thắng trận đầu, bắn cháy 04 máy bay của đế quốc Mỹ, bắt sống 01 phi công Mỹ, các cơ quan, đơn vị và nhân dân Quảng Bình nói chung, Đồng Hới nói riêng được an toàn, giảm thiểu những thiệt hại do không kích của đế quốc Mỹ gây ra [1].

Khi cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ diễn ra ác liệt nhất, vào ngày mồng một Tết Đinh Mùi (4/02/1967), sau khi hợp tác xã Quang Phú được Nhà nước phong tặng danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lao động năm 1966, Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm xã Quang Phú (Đồng Hới). Nói chuyện với Đảng bộ và nhân dân Quang Phú, Đại tướng biểu dương thành tích của hợp tác xã: “Vừa qua Quốc hội, Chính phủ tặng cho hợp tác xã Quang Phú danh hiệu Anh hùng. Các đồng chí và bà con xã viên đã sản xuất tốt nhưng phải sản xuất tốt hơn nữa; phòng không nhân dân, chiến đấu chống Mỹ, vận tải và một số công tác tốt nhưng phải tốt hơn nữa. Hiện nay đã anh hùng rồi nhưng làm thế nào giữ và anh hùng lần thứ hai nữa…” [1]. Phát huy truyền thống anh hùng trong sản xuất, nhân dân Quang Phú đã nỗ lực phấn đấu, đến năm 1972 Quang Phú lại được phong tặng Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân như Đại tướng mong đợi.

Năm 1973, Đại tướng Võ Nguyên Giáp có dịp về lại Quảng Bình trong chuyến đi khảo sát đường Trường Sơn. Khởi đầu từ đường 9 theo đường 24 ra đường 20 – Quyết Thắng dọc theo các trọng điểm: dốc Chà Là, đèo Phu La Nhích, ngầm Ta Lê, cua chữ A, dốc 68… nhân chuyến đi này, Đại tướng đã đến thăm, gặp gỡ và động viên anh chị em công nhân Đội vận tải Sông Gianh tại xã Quảng Thuận đã có nhiều đóng góp quan trọng làm nên thắng lợi của Chiến dịch Hòn La (5/1972 – 01/1973). Đại tướng hỏi thăm, động viên, căn dặn anh chị em công nhân ra sức thi đua, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quan trọng, đảm bảo thông tuyến, góp phần cùng cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Thực hiện lời căn dặn của Đại tướng, quân và dân Quảng Trạch nêu cao khẩu hiệu “mỗi người dân là một chiến sỹ trên mặt trận giao thông”, “mặt đường, mặt nước là chiến trường, tàu thuyền, phà xe là vũ khí” không quản ngày đêm lao động, khẩn trương thông xe, thông phà, thông tuyến, đảm bảo huyết mạch giao thông, vận chuyển chi viện cho chiến trường Miền Nam.

Vào những năm 1980, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn. Những lần về thăm quê, Đại tướng luôn dành nhiều thời gian để thăm những điển hình làm ăn tốt ở Quảng Bình và động viên mọi người học hỏi làm theo. Tháng 3 năm 1985, Đại tướng về thăm, làm việc với huyện Quảng Trạch, đi thăm xã Cảnh Dương, Đại tướng đã ân cần thăm hỏi mọi mặt, từ tình hình chính trị, kinh tế đến đời sống xã hội và lưu tâm một số mặt chưa làm được của huyện nhà, đồng thời dặn dò một số vấn đề quan trọng trong công tác xây dựng và củng cố tổ chức Đảng, chăm lo đời sống cho nhân dân, tập trung chỉ đạo phát triển kinh tế – xã hội, chú trọng khai thác và phát huy thế mạnh của huyện, quan tâm đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp. Đại tướng nhắc nhở nên tập trung trồng rừng để phủ xanh đồi núi, phục vụ đời sống nhân dân.

Trong lần về thăm quê năm 1990, sau khi đến thăm khối cơ quan Mặt trận, Đoàn thể của tỉnh, Đại tướng đã dành nhiều thời gian để đến thăm, làm việc và trò chuyện với cán bộ Hội Nông dân tỉnh nhà. Đại tướng nói: “Tôi làm quân sự nhưng từng là chuyên gia dân cày nên rất quan tâm đến nông dân và công tác Hội Nông dân”. Đại tướng căn dặn: “Quảng Bình trong chiến tranh là tuyến lửa, bị tàn phá nặng nề. Bây giờ hoà bình rồi, nhưng Quảng Bình lại nằm trong vùng thiên tai khắc nghiệt, cát trắng, gió Lào, nền nông nghiệp phụ thuộc vào tự nhiên, đời sống của bà con vì thế còn rất khó khăn, nghèo khổ. Hội Nông dân phải nỗ lực hơn nữa để vươn lên xây dựng Hội vững mạnh, làm tốt chức năng của mình, vận động bà con nông dân làm tốt thuỷ lợi, thâm canh các loại cây con có hiệu quả kinh tế cao để xoá đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu. Đặc biệt, Hội phải giáo dục nông dân chống cho được tư tưởng bảo thủ, phải tiếp thu khoa học kỹ thuật, áp dụng vào sản xuất để có năng suất cao hơn. Làm thế nào để Hội phải là chỗ dựa vững chắc cho bà con nông dân vươn lên…[1]

Năm 1992, Đại tướng đã có buổi làm việc và dành cho lãnh đạo tỉnh những lời tâm sự chân tình: Tỉnh nhà mới lập lại, được Trung ương hết sức giúp đỡ đó là thuận lợi lớn. Muốn ổn định tình hình trước hết phải chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, chăm lo gia đình chính sách, gia đình neo đơn; yêu cầu mỗi huyện, mỗi xã phải kiểm tra lại mức sống của mỗi gia đình để có biện pháp giúp đỡ cần thiết. Về kinh tế, muốn đi lên thì phải phát triển kinh tế hàng hóa, xây dựng nền nông nghiệp toàn diện, nếu độc canh, độc nông thì nghèo; nghiên cứu để phát triển kinh tế vùng gò đồi. Phải tăng cường kinh tế đối ngoại… Đại tướng nhắc tỉnh nhiều về phát triển giáo dục – đào tạo và khoa học công nghệ, chăm lo nguồn lực để phát triển bền vững, lâu dài. Về công tác xây dựng Đảng, Đại tướng chỉ rõ: Phải chăm lo công tác tư tưởng, lãnh đạo phải đảm bảo niềm tin cho nhân dân. Niềm tin bị xói mòn là điều rất không tốt cho lãnh đạo. Cán bộ phải lấy tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà rèn luyện, phấn đấu… [1]

Cũng trong chuyến thăm này (năm 1992), khi ông Howard Limbert (chuyên gia hang động) cùng các cộng sự của mình có chuyến thám hiểm thứ hai tại Phong Nha – Kẻ Bàng, chuyến thám hiểm hang Tối, hang Vòm lần ấy phải bỏ dở nửa chừng vì một thành viên của đoàn bị ốm. Khi cả đoàn trở ra trạm y tế xã và đang chăm sóc người bệnh, thì một cán bộ UBND xã hỏi đoàn có muốn gặp một vị tướng của Việt Nam không? Howard Limbert và cả nhóm rất bất ngờ khi vài phút sau, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và mọi người xuất hiện. “Thú thật lúc đó tôi không biết rõ về Đại tướng, nhưng tôi vô cùng sửng sốt khi chứng kiến ông già tóc bạc nói chuyện lưu loát với chúng tôi bằng tiếng Pháp do đoàn không có phiên dịch tiếng Anh. Thế là vợ tôi trở thành phiên dịch cho đoàn của Đại tướng và nhóm thám hiểm…” – ông Howard Limbert bồi hồi nhớ lại [4]. Trong bữa trưa giản dị với cơm nắm bên dòng sông Son buổi ấy, “ông già tóc bạc” và Howard Limbert trò chuyện rất nhiều về du lịch và phát triển du lịch ở Quảng Bình. “Đại tướng rất am tường về hệ núi đá vôi Phong Nha – Kẻ Bàng cũng như sự hình thành của hang động. Đại tướng cũng kể về nhiều hang động trên dãy Trường Sơn mà ông đã gặp trong thời kỳ chiến tranh. Chính ý kiến của Đại tướng đã giúp đoàn thám hiểm của chúng tôi hoàn thiện hơn bản đồ về hang động của Phong Nha – Kẻ Bàng như ngày hôm nay” – ông Howard Limbert nói. Kết thúc buổi gặp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết mấy dòng gửi ông Howard Limbert và đoàn thám hiểm: “Nghiên cứu hang động Karst phục vụ du lịch và các ngành kinh tế và khoa học là một công tác quan trọng, cần làm cho thật tốt. Luôn luôn chú trọng bảo vệ môi trường”. Bút tích lá thư ấy, đến giờ ông vẫn còn giữ, Howard Limbert tâm sự: “Đó là một ý kiến quý báu và nó mang lại hiệu quả nhất từ trước đến nay đối với tôi và các thành viên đoàn thám hiểm. Thực hiện tốt công tác nghiên cứu hang động để phục vụ du lịch và chú trọng bảo vệ môi trường chính là tiêu chí của phát triển bền vững, khái niệm mà phải đến những năm gần đây mới thực sự phổ biến ở Việt Nam”.

Đại tướng và đoàn thám hiểm hang động (Ảnh: Howard Limbert)

“Sau này, khi hiểu rõ hơn về con người Đại tướng, tôi càng trân trọng những việc làm và thái độ của Ông hơn. Phong Nha ngày ấy còn hoang vắng, bữa cơm trưa của một vị tướng như ông chỉ giản dị với cơm nắm gói trong lá chuối và chúng tôi ngồi thành vòng tròn trên sàn nhà. Có lẽ với tôi, đó là bữa cơm đặc biệt nhất, đáng nhớ nhất trong cuộc đời:…- Ông Howard Limbert chia sẻ [2]. Dòng sông Son mãi cuồn cuộn chảy, thời gian cũng như sông, không bao giờ dừng lại. Nhưng ký ức về cuộc gặp gỡ hơn hai mươi năm trước dường như vẫn vẹn nguyên và tươi mới trong lòng người đàn ông ngoại quốc đã và đang gắn bó với mảnh đất này.

Năm 1998, về thăm quê hương, dù tuổi già sức yếu, nhưng Đại tướng vẫn ra thăm cánh đồng lúa “thẳng cánh cò bay” của xã Phong Thủy, nói chuyện với bà con nông dân đang thu hoạch lúa, Đại tướng ân cần căn dặn: Phải luôn nỗ lực lao động sản xuất để giữ cho được danh hiệu “Gió Đại Phong” như những năm tháng trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Tự hào là quê hương giàu truyền thống văn hóa, cách mạng, cán bộ, nhân dân trong huyện cần đoàn kết, phát huy truyền thống yêu nước, yêu quê hương của cha ông, để không ngừng vun đắp cho sự lớn mạnh của huyện nhà. Ra thăm dòng sông Kiến Giang – dòng sông với câu hò khoan êm đềm, sâu lắng, đã từng đi vào giấc ngủ của Đại tướng cũng như bao trẻ thơ, bao thế hệ, Đại tướng căn dặn lãnh đạo huyện phải có biện pháp để giữ cho dòng sông mãi mãi xanh trong, mãi mãi trong lành, thơ mộng, chống xói mòn, sạt lở và bảo vệ môi trường cảnh quan, xanh – sạch – đẹp và có chỗ để nhân dân đứng hai bên bờ cổ vũ cho Lễ hội bơi thuyền truyền thống của quê hương vào dịp kỷ niệm ngày Quốc khánh 2-9 hàng năm.

Năm 1999, Đại tướng lại về thăm quê, đi thăm một số đơn vị, địa phương trong tỉnh, lần này tuy tuổi đã cao nhưng Người vẫn đau đáu lo lắng cho dân, cho nước, cho quê hương. Đại tướng đã hỏi cặn kẽ tình hình nhân dân vùng cát hai huyện Lệ Thủy và Quảng Ninh, đây là vùng khó khăn nhất từ xưa. Sau khi nghe báo cáo của huyện, Đại tướng đã biểu dương việc tỉnh ta trong mấy năm qua, đã đầu tư một số dự án phát triển kinh tế – xã hội vùng cát, nhất là xây dựng các tuyến đường ra biển và cho rằng đó là việc làm sáng tạo, cần phát huy. Trong chuyến thăm quê lần này, Đại tướng về thăm lại xã Quang Phú, Đại tướng dành thời gian thăm và nói chuyện với mẹ Nghèng – Người được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Mẹ Nghèng không biên chế, không hưởng lương, nhưng có đến 40 năm trồng rừng chắn cát. Ông bảo: “Quảng Bình cát trắng, gió Tây Nam (gió Lào), nếu ai cũng làm được như mẹ Nghèng thì tốt biết mấy!”. Đại tướng hỏi thăm chuyện làng, chuyện xã, mừng Quang Phú ngày càng đổi mới và không quên dặn dò: “Bác Hồ nói vì lợi ích mười năm trồng cây. Vì lợi ích trăm năm trồng người nên chúng ta phải trồng nhiều rừng hơn nữa, phải trồng cây gây rừng phủ xanh đồi cát. Trồng rừng cho con cháu đời sau hưởng lợi, hiệu quả của rừng phi lao chắn cát không phải ngày một ngày hai mà mãi mãi”. Một lần khác, khi nghe tin ở vùng đồi Cồn Chay, xã Cự Nẫm (Bố Trạch) có người nông dân Ngô Văn Lý trồng rừng làm kinh tế giỏi, Đại tướng đã yêu cầu lãnh đạo tỉnh dẫn đến thăm. Đại tướng rất vui mừng khi biết được, không những làm kinh tế giỏi, ông Lý là người đầu tiên nhân giống thành công giống cây gỗ huỵnh để trồng hàng chục héc ta phủ xanh đất trống, đồi núi trọc của quê hương. Đại tướng đã ôn tồn nói: “Trong lúc Quảng Bình băn khoăn với việc “trồng cây gì, nuôi con gì” thì anh đã chứng minh bằng việc làm của mình. Anh xứng đáng là một chiến sỹ quân đội nhân dân, một cựu chiến binh, một tiến sỹ thực hành như người dân đã phong cho”…[5].

Đại tướng đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực tương lai của đất nước. Một chuyện hết sức cảm động là, trong lần về thăm tỉnh ta tháng 8/1999, đúng ngày sinh nhật Đại tướng. Theo chương trình có nhiều đoàn đại biểu đến mừng thọ, nhưng được tin Trường THPT Đào Duy Từ kỷ niệm 40 năm thành lập, Đại tướng đã dành gần trọn buổi sáng 25/8 để đến thăm trường. Khi biết trường có em Trần Đức Long đạt giải học sinh giỏi quốc tế, Đại tướng đã cho gọi em lên lễ đài chụp chung ảnh kỷ niệm, tặng hoa, tặng quà…

Năm 2002, về thăm quê, đến nói chuyện với thầy và trò Trường Trung học phổ thông Chuyên Quảng Bình, Đại tướng ân cần dặn dò thầy và trò nhà trường phải nhận thức “Tri thức là của cải quý nhất của con người, của dân tộc và của nhân loại” và “chúc Trường Trung học phổ thông Chuyên Quảng Bình ra sức phấn đấu, các cô giáo, thầy giáo dạy giỏi, các em học sinh trai gái học giỏi, trở thành một trường chuyên gương mẫu, đào tạo nhân tài cho tỉnh nhà và cả nước”. Trong dịp này, Đại tướng về thăm quê hương trước ngày Tết độc lập đúng 10 ngày. Năm đó, huyện Lệ Thủy quyết định tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống 2/9 sớm hơn so với mọi năm để đón Đại tướng. Hàng ngàn người dân Lệ Thủy bây giờ vẫn còn nhớ như in hình ảnh Đại tướng đứng trên ca nô chạy dọc sông Kiến Giang, tay vẫy chào mọi người. Dòng Kiến Giang lúc đó dậy sóng bởi tiếng hô vang “Hoan hô đại tướng! Hoan hô đại tướng!”[1].

Đại tướng đi thuyền trên sông Kiến Giang (Ảnh: tienphong.vn)

Những lần về thăm quê hương, lần nào Đại tướng cũng nhắc nhở bà con họ hàng, con cháu ở An Xá, Lộc Thủy phải luôn chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cố gắng lao động sản xuất và học tập để xứng đáng với truyền thống yêu nước của dòng họ, của quê hương. Đi thăm các vùng quê trong huyện Lệ Thủy, đến đâu Đại tướng cũng nhắc nhở cán bộ chính quyền phải quan tâm đến đời sống của nhân dân, biết yêu thương dân, biết khơi dậy sức mạnh của sự đoàn kết để chung tay, góp sức xây dựng Lệ Thủy ngày càng giàu mạnh. Đại tướng chân tình nhắc nhở bà con Lệ Thủy – nơi chôn nhau cắt rốn của Người: Trong mọi hoàn cảnh bà con chúng ta phải luôn luôn cố gắng, không được đầu hàng trước hoàn cảnh và số phận. Phải biết tự lực cánh sinh, không được chủ quan, ỷ lại. Dân giàu thì nước mới mạnh, tự thân vận động là chính, ai cũng phải cố gắng vươn lên trên đôi chân của chính mình.

Năm 2004, Đại tướng về thắp hương tại Tự đường vừa mới hoàn thành. Ông rất vui khi thấy ngôi từ đường làm bằng gỗ mít cũng rất đẹp và chắc chắn. Đại tướng không quên chuyện cũ và nói với bà con trong dòng họ: “Rừng có vai trò cực kỳ quan trọng đối với môi trường sống của tất cả chúng ta. Chính rừng đã điều hòa nguồn nước, khí hậu giúp chúng ta tránh khỏi thiên tai, bão lụt. Trách nhiệm bảo vệ rừng cũng không phải của riêng lực lượng chức năng mà của tất cả mọi người dân.Vì vậy, vừa rồi chúng ta đã đổi gỗ lim sang gỗ mít để làm nhà thờ, mục đích tránh được một phần ảnh hưởng xấu đến rừng, là một việc rất nên làm!” [3]. Linh cảm có lẽ đây là chuyến thăm quê hương Quảng Bình cuối cùng của đời mình, Đại tướng mặc dù đã 94 tuổi, sức khỏe đã yếu nhiều, nhưng chuyến về lại quê hương lần này Đại tướng dành nhiều thời gian đi thăm nói chuyện và căn dặn với nhiều địa phương, trường học, cơ quan đơn vị, lực lượng vũ trang trong tỉnh, ở đâu Đại tướng cũng căn dặn là phải đoàn kết, phát huy truyền thống của quê hương “Hai giỏi”, quyết tâm xây dựng tỉnh Quảng Bình thành một tỉnh giàu mạnh, trở thành một tỉnh gương mẫu trong cả nước. Trong chuyến về thăm quê hương lần cuối cùng này, các đồng chí lãnh đạo tỉnh mãi mãi.

Đại tướng trong lần về thăm Quảng Bình năm 2004 (Ảnh: quangbinh.gov.vn)

Không quên lời tâm sự của Đại tướng: “Dù ở xa nhưng trái tim tôi vẫn hướng về quê hương, có khá đầy đủ thông tin về Quảng Bình. Tỉnh nhà có những việc làm tốt, tôi vui, nhưng cũng buồn khi tỉnh nhà có những chuyện chưa hay…”. Cũng trong chuyến về thăm quê lần này, khi biết cửa biển Nhật Lệ bị bồi lắng, làm cạn dòng chảy, Đại tướng đã nhắc nhở lãnh đạo tỉnh nghiên cứu tìm giải pháp khắc phục để ngư dân ra vào cửa biển an toàn. Đại tướng băn khoăn khi biết có hiện tượng khai thác đá làm ảnh hưởng đến Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và đề nghị tỉnh cần sớm có quy hoạch tổng thể không để các hoạt động kinh tế khác tác động, ảnh hưởng khu vực này.

Đại tướng đặc biệt quan tâm đến những vấn đề chiến lược lâu dài của tỉnh. Trăn trở lớn nhất của Đại tướng là Quảng Bình vẫn còn là tỉnh nghèo so với cả nước và người dân Quảng Bình phần lớn đang còn nghèo. Làm gì để thoát nghèo, vươn lên hoà vào sự phát triển chung của cả nước là vấn đề luôn được Đại tướng nhắc nhở trong những chuyến về thăm quê.

Những kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh, Đại tướng đều có thư chúc mừng và những lời căn dặn chí tình. Tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Bình lần thứ XIV (nhiệm kỳ 2005 – 2010), những lời căn dặn của Đại tướng cũng là những vấn đề mang tính chiến lược và thiết thực đặt ra cho Đại hội xem xét, quyết định: “Tôi mong Đại hội lần này hãy nhìn thẳng vào sự thật, nêu cao tinh thần tự phê bình, phê bình, phát huy dân chủ, bàn bạc để thấy rõ những nguyên nhân, đề ra những chủ trương, giải pháp đúng đắn, sát thực tiễn, tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ trong kinh tế – xã hội và xây dựng Đảng. Tỉnh Quảng Bình đã có truyền thống hết sức vẻ vang, trong kháng chiến đã được Bác Hồ khen: “Quảng Bình chiến đấu giỏi, sản xuất cũng giỏi”. Phát huy truyền thống đó, ngày nay chúng ta phải quyết tâm chiến thắng bằng được nghèo nàn lạc hậu, vươn lên xây dựng cuộc sống mới ngày càng giàu mạnh, văn minh. Muốn vậy, tôi thấy vấn đề có ý nghĩa quyết định đối với tỉnh là phải không ngừng tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng, trong nhân dân, trước hết là trong cấp uỷ. Phải coi trọng công tác cán bộ, chú trọng bồi dưỡng đào tạo thế hệ trẻ; sử dụng những cán bộ thực sự có đức, có tài”…[1]

Thực hiện lời căn dặn của Đại tướng, trong những năm qua, Đảng bộ, quân và dân Quảng Bình đã nêu cao ý chí tự lực, tự cường, đoàn kết đồng lòng vượt qua những khó khăn, thử thách, tập trung huy động mọi nguồn lực, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, quyết tâm đưa sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh nhà ngày một đi lên, phấn đấu sớm thoát khỏi tình trạng tỉnh nghèo như mong mỏi của Đại tướng.

Sau bao nhiêu năm cống hiến sức lực và trí tuệ cho sự nghiệp của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta. Ngày 4/10/2013, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trở về yên nghỉ trong lòng đất mẹ Quảng Bình. Quê hương Quảng Bình hôm nay tự hào vì người con ưu tú, đang nỗ lực vươn lên, hiện thực hóa ước nguyện của Đại tướng xây dựng quê hương ngày càng ấm no, giàu mạnh. Ngôi nhà gắn bó với Đại tướng từ thuở thiếu thời và là nơi Đại tướng từ giã mái ấm thân thương để bước chân ra đi làm cách mạng nay đã được đầu tư tôn tạo, trở thành Khu Lưu niệm, thành nơi thăm viếng, điểm di tích giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau./.

Tài liệu tham khảo

1. Tài liệu tuyên truyền kỷ niệm 110 năm ngày sinh Đại tướng Võ Nguyên Giáp của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Bình.

2. https://dantri.com.vn/xa-hoi/vua-hang-dong-howard-limbirt-va-lan-gap-dai-tuong-vo-nguyen-giap-1391483373.htm

3. https://tienphong.vn/dai-tuong-vo-nguyen-giap-va-tu-duy-xanh-post1085358.tpo

4. https://tienphong.vn/dai-tuong-vo-nguyen-giap-la-nguon-cam-hung-vo-tan-post688029.tpo

5. https://giadinh.net.vn/xa-hoi/dai-tuong-vo-nguyen-giap-voi-nhung-nguoi-dan-que-nha-20131005081552853.htm

Mai Thùy