Tượng đài Thanh niên xung phong (TNXP) chống Mỹ cứu nước được khởi công xây dựng vào năm 2002 thuộc địa bàn thôn Xuân Sơn, Thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình – Công trình nằm tại điểm khởi đầu của Đường 20 Quyết thắng, ngay đầu lối vào Di sản thiên nhiên thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Quảng Bình nằm ở vị trí chiến lược hết sức trọng yếu, án ngữ huyết mạch giao thông từ Bắc vào Nam trở thành tuyến đầu của hậu phương miền Bắc và cũng là đầu mối giao thông của những tuyến đường huyết mạch chi viện cho chiến trường miền Nam. Trong đó có đường 20 Quyết Thắng, con đường được coi là đầu mối trong hệ thống đường Hồ Chí Minh lịch sử – con đường chiến lược xuyên Việt đã đi vào lịch sử của dân tộc. Các lực lượng trên đường 20 – Quyết Thắng đã không quản ngại gian khổ, hy sinh với tinh thần người trước ngã, người sau thay thế “Sống bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Địch phá, ta sửa ta đi”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt! Tất cả vì chiến thắng!”. Bất chấp bom đạn ác liệt của địch, họ cùng với con đường làm nên những chiến công kỳ diệu. Họ đều trạc độ tuổi mười tám, đôi mươi, là những học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường; thanh niên nam nữ nơi các làng quê; từ lực lượng dân quân tự vệ xã, phường, thị trấn… hầu như chưa kịp trải qua huấn luyện đã nhanh chóng hành quân ra chiến trường, đến các khu vực trọng điểm. Cũng chính trên con đường này đã chứng kiến khí thế cả một thế hệ thanh niên Việt Nam “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Trong số hàng chục ngàn thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến trực tiếp tham gia chiến đấu và bảo vệ tuyến đường huyết mạch chi viện đắc lực cho chiến trường miền Nam đã có rất, rất nhiều những người con ở trên khắp mọi miền của đất nước đã không tiếc máu, tiếc xương, anh dũng hy sinh làm nhiệm vụ thông tuyến cho đoàn xe ra trận. Và một trong những dấu son, đánh dấu trong lịch sử đấu tranh và giữ nước của Việt Nam là sự hy sinh anh dũng và quả cảm của Họ.
Để tri ân các anh hùng, liệt sĩ TNXP đã hy sinh anh dũng trên con đường huyền thoại. Năm 2002, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đầu tư xây dựng Tượng đài TNXP chống Mỹ cứu nước tại thôn Xuân Sơn, Thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình với tống mức đầu tư 7 tỷ đồng. Công trình gồm cụm tượng đài 3 nhân vật TNXP, được xây dựng bằng chất liệu đá tự nhiên, nguyên khối, chiều cao 12m. Các nhân vật thể hiện trẻ trung, trong sáng, tư thế hiên ngang, kiên cường, lạc quan trước bom đạn của kẻ thù, táo bạo xốc tới lấp hố bom mở đường cho thắng lợi. Hai bức phù điêu bằng đá dài 24m, cao 3m khắc họa hình ảnh TNXP đang bạt núi mở đường, san lấp hố bom thông đường cho xe ra tiền tuyến. Đặc biệt, đã đưa được một phần phiến đá khổng lồ, nặng hàng chục tấn lấp “Hang 8 cô” về trưng bày tại sân hành lễ của di tích.
Chiến tranh đã lùi xa nhưng những kỳ tích của con đường lịch sử sẽ được lưu danh muôn thuở. Tượng đài TNXP nằm trong quần thể Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, nếu bạn từng có cơ hội du lịch đến với Phong Nha – Kẻ Bàng thì hãy ghé thăm Tượng đài Thanh niên xung phong thắp nén hương tưởng nhớ và tri ân đối với những người con yêu nước đã anh dũng chiến đấu, hy sinh, hiến dâng một phần xương máu của mình trên cung đường lửa để non sông được độc lập, thống nhất./.
Mai Thùy
