Được UNESCO hai lần ghi danh vào Danh mục Di sản thiên nhiên thế giới, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã khẳng định vị thế là điểm đến nổi bật của Việt Nam trong lĩnh vực du lịch sinh thái và khám phá. Với hệ thống hang động kỳ vĩ, cảnh quan núi đá vôi độc đáo và hệ sinh thái rừng nguyên sinh phong phú, nơi đây không chỉ là “bảo tàng địa chất” quý giá mà còn là địa chỉ đáng tin cậy trong công tác bảo tồn thiên nhiên. Trong bối cảnh ô nhiễm nhựa trở thành thách thức toàn cầu, Ban quản lý Vườn quốc gia xác định việc giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm, gắn liền với định hướng phát triển du lịch xanh, bền vững. Đó không chỉ là khẩu hiệu mà đã được hiện thực hóa bằng những hành động cụ thể, nhằm xây dựng hình ảnh Phong Nha – Kẻ Bàng trở thành điểm đến an toàn, thân thiện với môi trường.

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức

Thực hiện Đề án “Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phòng, chống rác thải nhựa giai đoạn 2021 – 2025”, Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng. Các hình thức truyền thông đa dạng được áp dụng như đăng tải tin, bài, video, infographic về phân loại rác, hạn chế túi nilon, không sử dụng chai nhựa dùng một lần trên website, fanpage, zalo. Tuyên truyền trực quan cũng được chú trọng tại các điểm tham quan, cơ sở dịch vụ với hệ thống pano, áp phích, khẩu hiệu gần gũi, dễ nhớ như “Nói không với rác thải nhựa”, “Mỗi du khách – Một hành động xanh”.

 Những cách đơn giản để giảm thiểu rác thải nhựa

Đồng thời, Ban quản lý Vườn vận động các hộ kinh doanh du lịch hạn chế sử dụng túi nilon, đồ nhựa dùng một lần, khuyến khích chuyển sang các sản phẩm thân thiện môi trường như túi giấy, hộp bã mía, ống hút tre, ống hút giấy. Các lớp tập huấn cho hướng dẫn viên, porter và doanh nghiệp dịch vụ cũng được tổ chức, lồng ghép nội dung “Du lịch xanh – Du lịch bền vững”, qua đó khuyến khích du khách cùng chung tay bảo vệ môi trường Di sản.

Nhiều mô hình sáng tạo

Năm 2023, Đoàn Thanh niên Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng phối hợp tổ chức chương trình “Đổi rác thải nhựa lấy cây xanh”, thu hút đông đảo học sinh, đoàn viên và người dân địa phương. Chỉ trong thời gian ngắn, chương trình đã thu gom được lượng lớn rác thải nhựa và quy đổi thành hơn 100 cây ăn quả cùng 300 cây gỗ bản địa để trồng tại nhiều khu vực. Song song với hoạt động đổi rác lấy cây, các buổi thuyết trình, trao đổi về thực trạng và tác hại của rác thải nhựa, cũng như giải pháp giảm thiểu đã góp phần nâng cao nhận thức, hình thành thói quen sống xanh, có trách nhiệm cho thế hệ trẻ.

Chương trình “Đổi rác nhựa lấy cây xanh”

Cùng chung tay với cộng đồng, các doanh nghiệp du lịch trong Vườn quốc gia đã tích cực đồng hành với nhiều sáng kiến quảng bá du lịch xanh. Tiêu biểu là Công ty Oxalis với việc phối hợp tổ chức các diễn đàn và hội thảo chuyên đề về phát triển du lịch bền vững theo tiêu chí ESG như Diễn đàn Du lịch cấp cao “Chuyển đổi xanh – Du lịch Net Zero kiến tạo tương lai”, tọa đàm “Định hướng phát triển du lịch bền vững theo các tiêu chí ESG” và Hội thảo về thực hành du lịch bền vững tại TP. Hồ Chí Minh năm 2024. Những hoạt động này không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh Di sản mà còn mở ra diễn đàn trao đổi kinh nghiệm, kết nối đối tác trong và ngoài nước.

Giải pháp đồng bộ bảo vệ môi trường Di sản

Không chỉ dừng lại ở các chiến dịch truyền thông, Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng còn triển khai kế hoạch dài hạn gắn với Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Các nhiệm vụ trọng tâm bao gồm phân loại rác thải tại nguồn, giảm thiểu và tiến tới loại bỏ sản phẩm nhựa dùng một lần, quan trắc và giám sát chất lượng môi trường, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ trong bảo tồn, phục hồi hệ sinh thái và cảnh quan tự nhiên, đồng thời nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường và thiên tai.

Bên cạnh đó, nhiều phong trào vệ sinh môi trường, hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới, Chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn”, Giờ Trái đất… cũng được duy trì thường xuyên, trở thành hoạt động gắn kết cộng đồng, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ và củng cố ý thức bảo vệ môi trường trong toàn xã hội.

Khi phòng họp không còn chai nhựa

Đặc biệt, các mô hình thay thế thiết thực đã được triển khai như sử dụng khăn tay thay giấy ăn, bố trí thùng rác phân loại tại điểm tham quan, thay chai nhựa dùng một lần bằng bình inox hoặc chai thủy tinh trong hội nghị, cuộc họp. Một số cơ sở lưu trú và dịch vụ bước đầu áp dụng các sản phẩm thân thiện môi trường như túi giấy, hộp bã mía, ống hút tre, góp phần hình thành thói quen tiêu dùng xanh cho cả người dân và du khách.

Hướng tới điểm đến không rác thải nhựa, chung tay vì Di sản xanh

Những kết quả đạt được trong thời gian qua đã khẳng định nỗ lực bền bỉ của Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng trong việc đồng hành cùng cộng đồng, doanh nghiệp và du khách trong bảo vệ môi trường Di sản. Ý thức của du khách ngày càng được nâng cao, thể hiện qua những hành động cụ thể như mang theo bình nước cá nhân, hạn chế sử dụng túi nilon và tuân thủ quy định phân loại rác; các cơ sở dịch vụ du lịch cũng dần thay đổi phương thức kinh doanh, ưu tiên vật liệu thân thiện môi trường; người dân địa phương vùng đệm tích cực hưởng ứng các hoạt động cộng đồng, cùng nhau xây dựng không gian sống trong lành hơn. Tất cả đã tạo nên sự gắn kết hài hòa, góp phần làm giàu thêm giá trị của Di sản.

Trong giai đoạn tới, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng sẽ tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương, doanh nghiệp và các tổ chức trong, ngoài nước để tăng cường công tác thu gom, phân loại rác, khuyến khích sáng kiến tái chế và huy động nguồn lực xã hội hóa cho công tác bảo tồn. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Phong Nha – Kẻ Bàng trở thành điểm đến “không rác thải nhựa”.

Với Phong Nha – Kẻ Bàng, du lịch không chỉ là hành trình khám phá mà còn là trách nhiệm và sự sẻ chia. Mỗi du khách khi đặt chân đến đây đều có thể trở thành một “đại sứ xanh” bằng những hành động giản dị như mang theo bình nước cá nhân, từ chối túi nilon và phân loại rác đúng nơi quy định. Chính sự đồng hành ấy sẽ góp phần gìn giữ vẻ đẹp nguyên sơ, trong lành của Di sản. Hướng tới điểm đến không rác thải nhựa cũng chính là cách khẳng định giá trị Di sản, gắn bảo tồn thiên nhiên với phát triển bền vững./.