Trên tuyến Đường 20 Quyết Thắng – cung đường từng hằn sâu dấu bom đạn và mồ hôi máu của bao thế hệ Thanh niên xung phong, cứ vào tháng Mười âm lịch hằng năm, tiếng chuông chùa, khói hương nghi ngút lại ngân lên một cách lặng lẽ mà thiêng liêng. Đó là lúc Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và du khách thập phương trở về Hang 8 TNXP (Hang Tám Cô) để tưởng nhớ các Anh hùng Liệt sĩ đã vĩnh viễn nằm lại trong lòng núi đá Trường Sơn.
Một mùa giỗ lại về – nhắc nhớ những hy sinh chưa bao giờ phai nhạt
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng câu chuyện về sự hy sinh anh dũng của các anh, các chị vẫn luôn lặng thầm chạm đến trái tim của mỗi người khi dừng chân tại điểm di tích đặc biệt này.
Hang Tám Cô là biểu tượng cho sự hy sinh anh dũng của các liệt sỹ TNXP
Ngày 14 tháng 11 năm 1972, một ngày lịch sử không bao giờ quên, bầu trời, không gian khu vực Đường 20 xám ngắt và như vỡ vụn bởi tiếng gầm rú của động cơ máy bay và những trận bom tọa độ B52 như điên cuồng đánh thẳng vào tuyến đường huyết mạch chi viện cho chiến trường miền Nam. Đường 20 Quyết Thắng bị quật nát, cắt đoạn, đất đá tung lên mù mịt, những vách núi đá dựng đứng lắc lư, sau trận ném bom bằng B52 của đế quốc Mỹ đã có 5 chiến sỹ binh chủng pháo binh đã anh dũng hi sinh trong lúc làm nhiệm vụ, đó là các Liệt sỹ: Mai Đức Hùng (1952), Đinh Công Đính (1953), Nguyễn Văn Quận (1952), Sầm Văn Mắc (1952) và Nguyễn Văn Thủy (1954). Ngay lúc đó, cũng tại Km 16,5 đường 20 – Quyết Thắng một tiểu đội gồm Tám TNXP thuộc Đại đội 217, Đội TNXP 25, gồm 4 nam và 4 nữ: Nguyễn Văn Huệ (1952); Nguyễn Văn Phương (1954); Nguyễn Mậu Kỹ (1947); Hoàng Văn Vụ (1953); Trần Thị Tơ (1954); Lê Thị Mai (1952); Đỗ Thị Loan (1952) và Lê Thị Lương (1953) tất cả đều quê ở Hoàng Hoá, tỉnh Thanh Hoá. Khi ấy họ đang miệt mài san lấp hố bom, sửa đường, quyết giữ thông tuyến đường cho đoàn xe quân sự thì máy bay Mỹ ập đến, khi tiếng còi báo động vang lên, họ vội vã chạy vào một hang đá ven đường để tránh bom, nhưng rồi định mệnh nghiệt ngã ập đến – một tảng đá khổng lồ nặng khoảng 100 tấn sập xuống, bịt kín cửa hang, nhấn chìm những trái tim trẻ tuổi nơi chốn rừng xanh. Từ đó, Hang Tám Cô trở thành ngôi mộ chung giữa đại ngàn, nơi thời gian như dừng lại, nhưng tinh thần bất khuất của họ vẫn trường tồn cùng năm tháng. Chiến tranh đã lùi xa, đất nước đã hồi sinh, nhưng ký ức về Hang Tám Cô vẫn như ngọn lửa thiêng cháy mãi trên Km16+500 của Đường 20 – Quyết Thắng.
Các nghi lễ được thực hiện trang trọng, xuyên suốt nhiều ngày
Năm 2025, dưới sự chỉ đạo của Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Lễ Giỗ các Anh hùng Liệt sĩ Hang Tám Cô được tổ chức từ ngày 27/11 đến 05/12 (mồng 8 – 16 tháng 10 âm lịch). Trung tâm Du lịch Phong Nha – Kẻ Bàng là đơn vị trực tiếp phối hợp triển khai, phục vụ và đảm bảo toàn bộ nghi lễ diễn ra trang nghiêm, đúng truyền thống.
Chuỗi nghi lễ được duy trì đều đặn và nghiêm cẩn qua nhiều ngày: Lễ Cúng Tiên thường lúc 15h00 ngày 27/11/2025; Lễ Cúng cơm – Tiến linh (chính giỗ) lúc 10h00 ngày 28/11/2025; các Lễ Cúng tuần vào 10h00 và 15h00 từ ngày 28/11 đến 04/12/2025 và Lễ Cúng kết thúc diễn ra vào sáng ngày 05/12/2025.
Đền tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ Đường 20 – Quyết Thắng
Không phô trương, không ồn ào, toàn bộ không gian lễ giỗ như chìm trong một nhịp thở chậm rãi của núi rừng – một sự lắng đọng dành riêng để tưởng nhớ những anh hùng đã nằm lại giữa đại ngàn. Suốt những ngày này, dòng người hành hương nối dài không dứt. Họ đến để dâng một nén hương, đặt một bó hoa, gửi một lời khấn thầm lên anh linh liệt sĩ.
Mỗi nén hương được thắp sáng là một lời tri ân chân thành; mỗi giây phút đứng lặng trước cửa hang là một lời nhắc nhở về những con người tuổi đôi mươi đã chọn hy sinh để giữ gìn sự bình yên cho Tổ quốc hôm nay. Những khoảnh khắc ấy khiến lễ giỗ không chỉ là nghi thức, mà còn là một hành trình cảm xúc đưa con người trở về với cội nguồn, với lòng biết ơn sâu sắc dành cho quá khứ.
Không chỉ là một lễ giỗ – mà là nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại
Lễ Giỗ các Anh hùng Liệt sĩ Hang 8 TNXP không chỉ là một hoạt động tín ngưỡng truyền thống, mà còn là khoảng lặng thiêng liêng để thế hệ hôm nay soi chiếu vào quá khứ bằng những cảm xúc chân thật nhất. Giữa không gian đại ngàn Trường Sơn, những câu chuyện về tám Thanh niên xung phong tuổi đôi mươi, về những ngày đêm bom đạn vùi lấp con đường huyết mạch, về những đoàn quân “xé núi mở đường” như được hồi sinh trong từng lời kể, khiến mỗi người thêm thấm thía giá trị vô giá của hòa bình.
Thế hệ trẻ hôm nay, dù sinh ra và lớn lên trong hòa bình, vẫn luôn khắc ghi trong lòng những hy sinh lớn lao của các anh, các chị tại Hang 8 Cô
Đây không chỉ là một lễ giỗ, mà là dòng chảy tri ân xuyên suốt thời gian; là nhịp cầu gắn kết hôm nay với những hy sinh thầm lặng của biết bao con người đã ngã xuống để đất nước được hồi sinh và phát triển. Và tại nơi cửa hang trầm mặc ấy, dòng chảy tri ân vẫn tiếp tục lan tỏa, lặng lẽ mà bền bỉ, chưa bao giờ ngừng lại.
